Skargi na badanie trzeźwości w pracy – nowe dane PIP

Zgodnie z ustawą nowelizującą Kodeks pracy, obowiązującą od 21 lutego 2023 roku, do Kodeksu Pracy wprowadzono nowe przepisy umożliwiające badanie trzeźwości. Po art. 22^1b dodane zostały art. 22^1c–22^1h, które uregulowały ten obszar. Pracodawca może przeprowadzić kontrolę trzeźwości, gdy jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób albo ochrony mienia. Co ważne, kontrola trzeźwości nie może naruszać godności oraz innych dóbr osobistych pracownika. 

Pracodawca, który chce stosować przepisy dotyczące badania trzeźwości, musi uregulować zasady przeprowadzana kontroli w wewnątrzzakładowych źródłach prawa pracy. Dopóki tego nie zrobi nie będzie mógł prowadzić tego rodzaju kontroli. Przepisy w organizacji mogą być stosowane dopiero po 14 dniach od ich ogłoszenia pracownikom.

W treści układu zbiorowego pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy, musi zostać ustalone: 

1. samo wprowadzenie kontroli trzeźwości, 
2. określenie grup lub grupy pracowników objętych kontrolą trzeźwości,
3. sposób przeprowadzania kontroli trzeźwości, w tym rodzaj urządzenia wykorzystywanego do kontroli, czas i częstotliwość jej przeprowadzania. 

Według danych PIP, które zostały przekazane PAP, spośród 11 skarg na stosowanie przepisów o badaniu trzeźwości, sześć Inspekcja Pracy oceniła jako zasadne, trzy uznała za bezzasadne, a w przypadku dwóch skarg postępowanie dowodowe prowadzone w trakcie kontroli nie pozwoliło na zweryfikowanie zarzutów podniesionych przez skarżących (w przypadku tych skarg rozstrzygniecie może nastąpić w sądzie).

W 2023 roku pracownicy skierowali do PIP 2 skargi dotyczące kontroli pracowników na obecność środków psychoaktywnych. W ich przypadku w toku kontroli, niemożliwe było ustalenie ich zasadności. PIP nie precyzuje, na czym polegały zarzuty, jakie skarżący podnosili w skargach kierowanych do Inspekcji.

Również w 2023 roku w przypadku 151 kontroli przeprowadzonych przez PIP, inspektorzy pracy wydawali środki prawne w związku z naruszeniem przepisów Kodeksu pracy dotyczących kontroli trzeźwości.