Wśród wielu różnych rozwiązań Polskiego Ładu znalazły się regulacje promujące, a w niektórych przypadkach egzekwujące stosowanie płatności bezgotówkowych przez przedsiębiorców. Część z nich weszła w życie 1 stycznia 2022 r., natomiast niektóre zaczną obowiązywać dopiero od lipca br., a nawet od 2023 roku.
Przypomnijmy, że przepisy ograniczające możliwość stosowania gotówki w transakcjach między przedsiębiorcami funkcjonują już od dłuższego czasu. Na podstawie art. 19 ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą powinno być przez nich dokonywane za pośrednictwem firmowego rachunku płatniczego (tj. bezgotówkowo) w każdym przypadku gdy:
Warto podkreślić, że według pierwotnych założeń Polskiego Ładu, limit płatności, powyżej którego przedsiębiorcy są zobowiązani do dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego miał być od 1 stycznia 2022 r. zmniejszony z 15.000 zł do 8.000 zł. Ostatecznie zmiana ta nie została przyjęta na etapie prac parlamentarnych nad nowelizacją przepisów w tym zakresie, co nie oznacza, że nie wejdzie w życie. Na podstawie bowiem ustawy z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. 2105) – obniżenie ww. limitu do 8.000 zł ma nastąpić od 1 stycznia 2023 r.
Wprowadzając Polski Ład ustawodawca poszedł jeszcze dalej, jeśli chodzi o upowszechnianie płatności bezgotówkowych w Polsce. Mianowice do Prawa przedsiębiorców został z dniem 1 stycznia 2022 r. dodany nowy przepis art. 19a. Na jego podstawie przedsiębiorcy mają obowiązek zapewnić możliwość dokonywania zapłaty przy użyciu instrumentu płatniczego (w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych) w każdym miejscu, w którym działalność gospodarcza jest przez nich faktycznie wykonywana, w szczególności:
Jednoznacznie wynika to z treści art. 19a ust.2 Prawa przedsiębiorców. Nie dotyczy on więc podmiotów, które nie muszą stosować tego rodzaju urządzeń w związku z zastosowaniem zwolnień przewidzianych w rozporządzeniu Ministra Finansów z 22 grudnia 2021 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.
Na tle tak sformułowanych regulacji u wielu przedsiębiorców powstały wątpliwości, czy aby uczynić zadość postawionym w tym zakresie ustawowym wymaganiom – wystarczające będzie zapewnienie jakichkolwiek instrumentów umożliwiających klientom dokonywanie płatności bezgotówkowych, czy też miejsce sprzedaży musi być wyposażone w terminal płatniczy. Analiza treści ustawy z 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (do której odwołuje się wskazany wcześniej art. 19a ust. 1 Prawa przedsiębiorców) wskazuje, że bardziej właściwe jest pierwsze z wymienionych rozwiązań. Jak bowiem stanowi art. 2 pkt 10 tej ustawy, instrumentem płatniczym jest zindywidualizowane urządzenie lub uzgodniony przez użytkownika i dostawcę zbiór procedur, wykorzystywane przez użytkownika do złożenia zlecenia płatniczego. Przepis ten nie zawęża „instrumentów płatniczych” do tylko terminali płatniczych, lecz krąg urządzeń i technologii, które mogą być wykorzystywane w tym celu zakreśla bardzo szeroko.
Zmiana przepisów w zakresie dokonywania płatności bezgotówkowych dotyczyła również regulacji o charakterze podatkowym, w tym ustaw o podatku dochodowym. W ramach wprowadzonych z początkiem 2022 roku rozwiązań, do przepisów tych została dodana nowa ulga podatkowa. Tak zwana ulga na terminale płatnicze – bo o niej mowa – przysługuje na podstawie art. 26hd ustawy o PIT (art. 18ef ustawy o CIT). Jej istotą jest możliwość odliczenia od podstawy obliczenia podatku wydatków na nabycie (najem, dzierżawę) terminala płatniczego, a także wydatków związanych z obsługą transakcji płatniczych przy użyciu takiego urządzenia (tj. prowizji i opłat).
Prawo do odliczenia przysługuje w roku podatkowym, w którym podatnik umożliwił płatności za pośrednictwem terminala płatniczego, a także w roku następnym. Zatem zasadniczo ulgę można wykorzystać w ciągu 2 lat podatkowych. Z przepisów wynika również, że jeśli okaże się, iż kwota podstawy opodatkowania (dochodu) w danym roku podatkowym jest niższa niż kwota przysługującej podatnikowi ulgi, to nieodliczoną część poniesionych z tego tytułu wydatków podmiot ten będzie odliczyć w zeznaniach PIT (CIT) składanych za kolejne lata.
Jeśli podatnik zaliczył wydatki na zakup i obsługę terminala płatniczego do kosztów uzyskania przychodów, to wspomniana okoliczność nie pozbawia go prawa do odliczenia ulgi, o której mowa. Zasada ta działa również w drugą stronę, tj. skorzystanie z omawianej ulgi nie powoduje wyłączenia tych wydatków z kosztów podatkowych przedsiębiorcy. Zatem wydatki te będzie on mógł odliczyć podwójnie. Raz – od przychodu w postaci pomniejszających go kosztów, dwa – od podstawy obliczenia podatku (dochodu brutto) w ramach ulgi na terminale.
O ile zmiany w podatku dochodowym generalnie mają za zadanie zachęcić przedsiębiorców do przechodzenia na płatności bezgotówkowe, nowelizacja przepisów o VAT dokonana w tym zakresie przez Polski Ład wprowadziła rozwiązania o charakterze sankcyjnym. Mają one mobilizować firmy do stosowania nowych nakazów.
Od 1 lipca 2022 r. zaczną natomiast obowiązywać przepisy dotyczące konieczności zapewnienia współpracy kasy rejestrującej z terminalem płatniczym. Przewiduje to nowy art. 19a ust. 3 Prawa przedsiębiorców. Jeśli przedsiębiorca nie zapewni współpracy kasy rejestrującej z terminalem płatniczym, przy użyciu którego zapewnia możliwość przyjmowania płatności, zgodnie z wymaganiami technicznymi dla kas rejestrujących – naczelnik urzędu skarbowego będzie mógł na niego nałożyć karę pieniężną w wysokości 5.000 zł. Przedsiębiorca będzie musiał ją uregulować w terminie 14 dni od dnia doręczenia mu decyzji w tej sprawie. Stanowi o tym treść nowego przepisu art. 111 ust. 6kb ustawy o VAT, który również wejdzie w życie 1 lipca 2022 r.
Sprawdź też:
Terminal płatniczy w 2022 roku – kiedy przedsiębiorca musi zakupić
Zmiany w prawie pracy, podatkach, ubezpieczeniach i zasiłkach na 2022 r. – PODSUMOWANIE
Zmiany w VAT od 1 stycznia 2022 r. i 1 lipca 2022 r.
Podatnik bezgotówkowy: na jakie preferencje mogą liczyć przedsiębiorcy
@ Wiedza i Praktyka Sp. z o.o. \\ Wszystkie prawa zastrzeżone.