Urlop wychowawczy

Wymiar urlopu wychowawczego

Urlop wychowawczy jest liczony w miesiącach - jego maksymalny wymiar wynosi 36 miesięcy. Jednakże jeden rodzic lub opiekun dziecka, co do zasady, ma prawo do maksymalnie 35 miesięcy urlopu wychowawczego (nie może natomiast sam wykorzystać całego urlopu wychowawczego). Tylko w 3 przypadkach jeden rodzic może skorzystać z pełnych 36 miesięcy urlopu wychowawczego, mianowicie, gdy drugi rodzic dziecka:

• nie żyje,
• nie ma władzy rodzicielskiej albo
• został pozbawiony władzy rodzicielskiej albo władza ta uległa ograniczeniu lub zawieszeniu.

Należy pamiętać, że od 2 stycznia 2016 r., obydwoje rodzice lub opiekunowie mogą korzystać z urlopu wychowawczego jednocześnie w dowolnym wymiarze. Wcześniej było to dopuszczalne tylko przez 4 miesiące, później rodzice lub opiekunowie musieli zadecydować, który z nich będzie korzystał z pozostałej części urlopu wychowawczego jako jedyny. W przypadku równoczesnego korzystania z urlopu przez obydwoje rodziców (opiekunów), łączny wymiar urlopu nie może być jednak wyższy niż 36 miesięcy.

Okres, w którym urlop może być wykorzystany

W 2016 r. wydłużony został okres, w którym pracownik, rodzic lub opiekun dziecka może skorzystać z urlopu wychowawczego. Od 2 stycznia 2016 r. urlop wychowawczy może być wykorzystywany do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat. Przed tą datą prawo do korzystania z urlopu wychowawczego przysługiwało do ukończenia przez dziecko 5. roku życia.

Dodatkowy urlop wychowawczy na dziecko niepełnosprawne

Osobie wychowującej dziecko do lat 18, które z powodu stanu zdrowia wymaga osobistej opieki pracownika, przysługuje dodatkowy urlop wychowawczy w wymiarze do 36 miesięcy. Osoba występująca o ten urlop powinna w takiej sytuacji przedstawić orzeczenie o niepełnosprawności dziecka lub o stopniu jego niepełnosprawności. Zasada wyodrębnienia 1 miesięcznej nieprzenoszalnej części urlopu wychowawczego dla każdego rodzica lub opiekuna dziecka dotyczy też urlopu wychowawczego z tytułu niepełnosprawności dziecka.

Podział urlopu wychowawczego na części

Ze względu na nieprzenoszalną część, urlop wychowawczy można podzielić na 5 części (wspólnie dla ojca i matki albo opiekuna i opiekunki). Zasada jest, że jeden rodzic (opiekun) może wykorzystać urlop wychowawczy w 4 częściach, a piąta część ma służyć wykorzystaniu 1 miesięcznej nieprzenoszalnej części przypisanej drugiemu rodzicowi lub opiekunowi dziecka.

Uwaga: Należy pamiętać o tym, że od 2 stycznia 2016 r. także co najmniej 16 tygodni urlopu rodzicielskiego – jeśli jest brany w częściach – można wykorzystać po przerwie - maksymalnie do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat. W takim przypadku odpowiednio zmniejsza się liczba części urlopu wychowawczego (nie powoduje to zmniejszenia wymiaru tego urlopu).

Termin złożenia wniosku o urlop wychowawczy

Urlopu wychowawczego udziela się pracownikowi na jego wniosek. Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 2 stycznia 2016 r. wniosek ten powinien być złożony na 21 dni przed rozpoczęciem urlopu wychowawczego (dotychczas obowiązywał termin 2-tygodniowy). Jeżeli dokument ten zostanie złożony bez zachowania wspomnianego terminu, pracodawca musi wprawdzie udzielić urlopu wychowawczego, jednak może to zrobić nie później niż z dniem upływu 21 dni od dnia złożenia wniosku.